Mədinəyi-Münəvvərə — İslam aləminin ən müqəddəs şəhərlərindən biridir. Səudiyyə Ərəbistanının qərbində, Məkkəyi-Mükərrəmənin şimalında yerləşən bu müqəddəs şəhər Qırmızı dənizdən 130 km, dəniz səviyyəsindən 619 metr yüksəklikdə yerləşir. Hicrət yolu ilə Məkkəyə olan məsafəsi 418 km-dir. Şimalında Uhud dağı, cənubunda isə Air dağı yerləşir. Hazırda şəhərin əhalisi təxminən 900.000 nəfərdir.
Mədinənin Tarixi və Əvvəlki Adı
Mədinə, əvvəllər Yəsrib adı ilə tanınırdı. Rəsulullah (s.a.v) bu şəhəri şərəfləndirdikdən sonra “Darul-Hicrə”, “Mədinətün-Nəbi” və “Mədinəyi-Münəvvərə” adları ilə anılmağa başlandı. Bu, İslamın ilk paytaxtı, hicrətin məkanı və imanın mərkəzi olmuşdur.
Mədinənin İslam Tarixindəki Əhəmiyyəti
- Rəsulullah (s.a.v) hicrətdən sonra burada İslam dövlətini qurdu.
- Buradan digər ölkələrə elçilər göndərilərək İslamın təbliği həyata keçirildi.
- Qurani-Kərimin böyük bir hissəsi burada nazil oldu.
- Mədinə, Məkkədən sonra ən müqəddəs şəhər hesab olunur.
Mədinədəki Müqəddəs Məkânlar
1. Məscidi-Nəbəvi
Rəsulullahın (s.a.v) məzarı da daxil olmaqla İslamın ən mühüm ibadətgahlarından biridir.
2. Cənnətül-Baqi
10.000-dən artıq səhabənin, o cümlədən Həzrəti Osman (r.a) və digər möminlərin dəfn olunduğu müqəddəs qəbiristanlıqdır.
3. Uhud dağı
Həzrəti Həmzənin və 70 şəhidin uyuduğu, İslam tarixi üçün əhəmiyyətli bir yerdir.
4. Məscidi-Qibləteyn, Məscidi-Quba, Yeddi Məscid
Hər biri öz tarixi və dini önəmi ilə zəvvarların ziyarət etdiyi müqəddəs məkanlardandır.
Mədinənin Haram Bölgəsi və Fəziləti
Rəsulullah (s.a.v) buyurmuşdur:
“İbrahim (ə.s) Məkkəni haram etdiyi kimi, mən də Mədinəyi-Münəvvərəni haram etdim.”
(Buxari, Müslim)
Haram bölgə:
- Cənubda Air dağı
- Şimalda Kiçik Sevr
- Şərqdə Vaqim
- Qərbdə Vəbərə hərrələri
Bu bölgə təxminən 22 km radiusu əhatə edir və xüsusi nişanlarla müəyyənləşdirilmişdir.
Mədinədə Ölümün Fəziləti
Rəsulullah (s.a.v) buyurur:
“Kimin Mədinədə ölməyə imkanı varsa, orada vəfat etsin. Mən orada ölənlərə şəfaət edəcəyəm.”
(Tirmizi, Hədis №3917)
Ədəb və Hörmətin Simvolu: Mədinə
İslam alimləri və böyükləri Mədinəyə ayaq basarkən ehtiramla davranmışlar. Məşhur şair Nabi, bu şəhərə daxil olarkən oxuduğu beytdə belə demişdir:
“Sakın tərki-ədəbdən kuyi-mahbubi-hüdadır bu,
Nazargahı-İlahidir, Məqamı-Mustafadır bu…”
Osmanlı Hörməti və Ənənəsi
Abdulhəmid Xan, Hicaz dəmiryolunun tikintisində belə bir göstəriş vermişdi:
“Mədinəyə yaxınlaşarkən səs-küy yaratmamaq üçün dəmir yollarına keçə bağlayın. Peyğəmbərimizin və burada yaşayanların ruhları narahat olmasın.”