Həccin Farz Olması
İslamdan öncə də Kəbə Allah evi olaraq tanınırdı, lakin həcc ibadəti bütpərəstlik adətləri ilə qarışmış bir şəkildə icra edilirdi. İnsanlar Kəbə ətrafında paltarsız şəkildə tavaf edir, Allaha deyil, bütlərə qurban kəsirdilər. Arafat və Müzdəlifə dayanacaqları kimi bəzi hissələr qorunub saxlanılsa da, əsl mənəviyyat yoxa çıxmışdı.
Həcc ibadəti, Hicrətin 9-cu ilində Ali İmran surəsinin 96-97-ci ayələrinin enməsi ilə bütün müsəlmanlara fərz qılındı.
إِنَّ أَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبَارَكًا وَهُدًى لِّلْعَالَمِينَ (96)
فِيهِ آيَاتٌ بَيِّنَاتٌ مَّقَامُ إِبْرَاهِيمَ ۖ وَمَن دَخَلَهُ كَانَ آمِنًا ۗ وَلِلَّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَيْهِ سَبِيلًا ۚ وَمَن كَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ عَنِ الْعَالَمِينَ (97)
Mənası:
“Şübhəsiz ki, insanlar üçün qurulan ilk ibadət evi – aləmlərə bərəkət və hidayət qaynağı olan Məkkədəki Kəbədir. Orada aydın dəlillər və İbrahim Məqamı vardır. Ora kim daxil olsa, əmin-amanlıq tapar. Yoluna gücü çatan hər bir kəsin oraya Həcc etməsi Allahın insanlar üzərindəki haqqıdır. Kim inkar etsə, şübhəsiz ki, Allah aləmlərdən müstağnidir.”
(Ali İmran, 96–97)
Bu ayə ilə Kəbənin əhəmiyyəti təsdiqlənmiş və Həccin insanlara vacib ibadət kimi təqdim olunduğu bəyan edilmişdir.
Hz. Məhəmməd (s.ə.s.) bu ibadətin əhəmiyyətini İslamın beş əsas şərtindən biri olaraq izah etmişdir:
📜 Hədis (Buxari, İman 1; Müslim, İman 19–22)
بُنِيَ الْإِسْلَامُ عَلَى خَمْسٍ: شَهَادَةِ أَنْ لَا إِلٰهَ إِلَّا اللهُ، وَأَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ اللهِ، وَإِقَامِ الصَّلَاةِ، وَإِيتَاءِ الزَّكَاةِ، وَصَوْمِ رَمَضَانَ، وَحَجِّ الْبَيْتِ.
Tərcüməsi:
“İslam beş əsas üzərində qurulmuşdur:
- Allahdan başqa ilah olmadığına və Məhəmmədin Allahın elçisi olduğuna şəhadət gətirmək,
- Namaz qılmaq,
- Zəkat vermək,
- Ramazan orucunu tutmaq,
- Allah evinə (Kəbəyə) həccə getmək.”**
Bu hədis göstərir ki, Həcc yalnız könüllü deyil, imanın vacib sütunlarından biridir.
Həccin Ömrdə Bir Dəfə Farz Olduğu haqqında hədis
📜 Hədis (Əbu Hüreyrə rəvayət edir – Buxari, Müslim)
Ərəbcə:
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ -رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ- قَالَ: خَطَبَنَا رَسُولُ اللَّهِ ﷺ فَقَالَ: «يَا أَيُّهَا النَّاسُ قَدْ فَرَضَ اللَّهُ عَلَيْكُمُ الْحَجَّ فَحُجُّوا»، فَقَالَ رَجُلٌ: أَكُلَّ عَامٍ يَا رَسُولَ اللَّهِ؟ فَسَكَتَ، حَتَّى قَالَهَا ثَلَاثًا، فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ﷺ: «لَوْ قُلْتُ: نَعَمْ، لَوَجَبَتْ، وَلَمَا اسْتَطَعْتُمْ، ثُمَّ قَالَ: ذَرُونِي مَا تَرَكْتُكُمْ، فَإِنَّمَا هَلَكَ مَنْ كَانَ قَبْلَكُمْ بِكَثْرَةِ مَسَائِلِهِمْ، وَاخْتِلَافِهِمْ عَلَى أَنْبِيَائِهِمْ، فَإِذَا أَمَرْتُكُمْ بِشَيْءٍ، فَأْتُوا مِنْهُ مَا اسْتَطَعْتُمْ، وَإِذَا نَهَيْتُكُمْ عَنْ شَيْءٍ، فَدَعُوهُ»
Tərcüməsi:
Əbu Hüreyrə (r.a.) rəvayət edir:
Allah Rəsulu (s.ə.s.) bizə xitab edərək belə buyurdu:“Ey insanlar! Allah sizə Həcci fərz qıldı, Həcc edin!”
Bir nəfər soruşdu: “Ya Rəsulallah, hər ilmi?”
Peyğəmbər (s.ə.s.) susdu. Sual üç dəfə təkrarlanınca Rəsulullah (s.ə.s.) belə cavab verdi:“Bəli desəydim, vacib olardı və siz buna güc çatdıra bilməzdiniz. Sizi sərbəst buraxdığım mövzularda məni də rahat buraxın. Sizdən əvvəlkilər çox sual verdikləri və peyğəmbərləri ilə ixtilafa düşdükləri üçün həlak oldular. Mən sizə bir şeyi əmr edirəmsə, gücünüz çatdığı qədər yerinə yetirin. Əgər bir şeydən çəkindirmişəmsə, onu tərk edin.”
Bu hədis Həccin ömrdə bir dəfə fərz olduğunu və onun təxirə salınmadan yerinə yetirilməsinin vacibliyini göstərir.